De Gelderlander 25 september 1999
Door Arnold Jansen op de Haar
Het is de volksaard: altijd de gordijnen open. Reality-tv is in. Laten we dus heel Nederland op tv vastleggen: laten we iedere huiskamer verbouwen, elke tuin verbeteren, elk gerecht koken, laten we alle glamour filmen, en elk vernederlandst strand – laten we allemaal door het lint gaan – laten we elkaar elk intiem detail vertellen, elke seksuele wens vervullen, alle relaties op de proef stellen, of zet gewoon negen mensen in één huis en observeer ze vierentwintig uur per dag. Het is misschien nog naar het buitenland te verkopen ook…
Big Brother is erger dan een gevangenis: geen contact met thuis, geen telefoon, geen krant, geen radio en geen tv. Het is net echt maar het is een gecreëerde werkelijkheid. De deelnemers worden geacht zich zo aantrekkelijk en gevat mogelijk te presenteren. Ze willen aardig gevonden worden – het publiek heeft tenslotte een stem in hun vertrek – want 250.000 gulden lonken. Degene met het hoogste aanpassingsvermogen wint; de man of vrouw die het beste aardigheid veinst. Gaan ze dat volhouden?Ruud doet denken aan Storm uit Debiteuren/Crediteuren. De eerste avond zwabbert hij al bijna met zijn geslacht door het beeld. Goeiedag.” Een paar dagen later vertelt hij over zijn eerste wipje’. Hij is de regelneef en gangmaker. Zal ik jou eens lekker masseren?”, vraagt hij met zijn Brabantse tongval. En tegen de jongen die hij later zal nomineren om afgevoerd te worden: Goeiedag, jij hebt een hoop meegemaakt!”
Privacy lijkt een groot goed in Nederland – er wordt zelfs gesproken over een wet tegen stalken – maar je houdt negen mensen 250.000 gulden voor de neus en de ware volksaard komt boven. Het eerste echte gesprek dat uitgezonden werd ging dan ook over dat geld. En dat wie het eerst weg moet gewoon pech heeft. Kader Abdolah zei het tijdens Zomergasten: in dit land begint alles met geld.Big Brother, die soms als een stem optreedt in het programma, is de autoriteit en deze zegt dat ze elk twee mensen moeten nomineren die kunnen vertrekken. De bewoners van het huis willen eigenlijk niemand aanwijzen maar doen het toch. Je moet er niet bij nadenken”, zegt een deelnemer.
Dus iedereen kiest want dat zijn de spelregels’. Het is als in dat beroemde psychologisch experiment waar deelnemers op gezag van een autoriteit de onzichtbare proefpersoon stroomstoten toedienen wanneer deze het antwoord op hun vragen niet weet. (Ze weten niet dat die onzichtbare persoon niets voelt al horen ze hem wel schreeuwen.) En ze gehoorzamen die autoriteit.Deze week werd bekend dat de bewoners van het Big Brother-huis zich klemgezet voelen door hun contract. Zo klaagden ze over het gebrek aan inspraak bij wat wordt uitgezonden maar dat werd dus niet uitgezonden. Laten we hopen dat die acht mensen (een is er al afgevoerd) alles stukmaken, met hun blote vuisten de nepspiegels verbrijzelen, de cameramensen gijzelen, een tv eisen en kranten en een rechtstreekse lijn met de premier. Bussen moeten er komen met hun oude moeders, alle banden gewist, 250.000 gulden per persoon en een vrijgeleide naar een ver en warm land. Maar we zullen ons voorlopig tevreden moeten stellen met een glimp van de blote borsten van Tara, stiekem gefilmd. We zijn allemaal een beetje gluurder geworden.