Trouw: 5 mei 1999
Ton Lankreijer
Uit wiens brein het idee precies is ontsproten, daar zijn de deskundigen het niet over eens. Maar John de Mol bemoeit zich er persoonlijk wel mee, dat is zeker, beweren de intimi. Sluit acht mensen honderd dagen op in een speciaal door De Mol gebouwd pand en laat de televisie-camera’s vervolgens op de stakkers los. ‘Big Brother’ heet het project en in het nieuwe tv-seizoen kunt u er dagelijks op afstemmen bij Veronica.
In een Goois etablissement gonst het al weken van de geruchten over het project. We zijn met iets unieks bezig. Maar helaas, we willen wel maar we mogen er niets over zeggen. Maar toch, een paar borreltjes doen wonderen en dan is het verhaal rap verteld. Na alle ontboezemingen op de buis, of het nou gaat om liefde zoals bij ‘All You Need’ van tegenwoordig SBS 6, incest, een weggestopte jeugd of het uitkomen voor je jarenlang verborgen homoseksualiteit, dit nog geheime project wordt het absolute hoogtepunt in televisieland. Dat vertelt ‘Maria’ ons. Ze heeft zijdelings iets te maken met Veronica, maar daar wil ze het verder ook bij laten. Als ze maar anoniem blijft, vooral anoniem. Het gaat tenslotte om John de Mol.
‘Maar doe me nog maar wel een drankje’.
Eind mei komt de oproep van Veronica. Dan kunnen de mensen zich vrijwillig aanmelden om deel uit maken van het bizarre collectief, dat zich dag en nacht wil laten registreren door meerdere camera’s.
Kandidaten met kinderen worden uitgesloten, zegt onze betrouwbare bron, want zeg nou zelf, dat zou te pijnlijk kunnen zijn. Maar verder zal echt alles te zien zijn. Ruzies, vrijages, de stoelgang, eenzaamheid, vertwijfeling, verlatingsangst en misschien wel vluchtgedrag. De camera is geduldig, de proefkonijnen raken wellicht op drift. En onderonsjes zijn ten strengste verboden.
Het idee is niet helemaal nieuw maar het blijft tegelijk wel bizar. Acht volwassenen laten zich tot oudjaarsdag opsluiten in de catacacomben van een speciaal gebouwde betonnen bunker in Almere en per minuut registreren de camera’s hun gedrag, onhebbelijkheden, frustraties en uitspattingen. Naar de juiste verdeling van mannen en vrouwen wordt van tevoren zorgvuldig gekeken.
U, de kijker, hoeft absoluut niet lijdzaam toe te kijken, want volgens ‘Maria’ krijgt u zelfs alle ruimte om bepaalde karakters uit te bannen, als hun gedrag daar in uw optiek toe leidt. Volgens het programmaconcept blijft er slechts één persoon over die het presteert om de rest van het geselecteerde gezelschap binnen die honderd dagen te verjagen. Een dikke prijs ligt in het verschiet, aldus ‘Maria’, en in welke grootte we die beloning moeten inkaderen, dat laat onze benevelde bron liever in het midden. Maar het gaat om een rijke beloning, dat is in ieder geval zeker. En dat zal ook hard nodig zijn.
Maria ontboezemt verder dat de experimenten, die aan ‘Big Brother’ vooraf gaan, er overigens niet om liegen. In het bescheiden decor van een vakantiehuisje liet de producent al een weekend lang verschillende karakters op elkaar los en dat leidde in drie dagen tijd al tot de nodige spanning.
Zelfs goed opgeleide psychologie-studenten waren tijdens het experiment niet resistent genoeg tegen het leiderschap, dat één van de kandidaten het liefst wilde vertolken. Onder druk van de groep bezweek de potentiële leider volkomen, aldus ‘Maria’. Vervolgens zocht hij troost in de armen van zijn mede-bewoners.
Als de uitzending in het nieuwe seizoen van start gaat, worden de bewoners van de bunker vanzelfsprekend begeleid door gedrags-goeroes, die het acute leed nog enigszins kunnen verzachten. Maar aan de andere kant betekent deelname ook, dat er geen weg meer terug is. Met de billen bloot is het recept van dit nieuwe fenomeen en wie de deur uitloopt, kan nooit meer terugkeren naar het experiment. Weg is weg. Voor de dissident is de weg terug voorgoed afgesneden.
‘Maria’ wil nog wel kwijt dat de kandidaten natuurlijk niet honderd dagen aan hun lot worden overgelaten. De uitverkorenen krijgen dagelijks opdrachten mee in de trant van: wie bakt er vandaag het brood, we hebben maar één krant om te lezen, wie krijgt er vandaag bezoek en hoe gaan we daar als kleine gemeenschap mee om?
Unieke televisie, vindt Maria. Nog nooit vertoond en nu al spraakmakend, terwijl er nog geen slachtoffer is gescreend. De kandidaten zijn in ieder geval verzekerd van een basisinkomen, vertelt ‘Maria’ ons. ‘Als je vrij kunt nemen op je werk gedurende honderd dagen, legt De Mol de rest probleemloos bij’.
5 mei 1999